સમુદ્રમાં ભારતનું શક્તિપ્રદર્શન: ₹44,000 કરોડના ખર્ચે મળશે 12 નવા MCMV જહાજો
ભારત હવે માત્ર જમીન કે આકાશમાં નહિ, પરંતુ સમુદ્રમાં પણ પોતાનું વચન પુરૂ કરવા તૈયાર છે. આત્મનિર્ભર ભારતના વિઝન હેઠળ રક્ષા મંત્રાલયે મોટો નિર્ણય લીધો છે. ભારત ₹44,000 કરોડના ખર્ચે માઇન કાઉન્ટર મેઝર વેસલ્સ (MCMV) જેવા 12 સ્વદેશી યુદ્ધ જહાજો ખરીદવા જઈ રહ્યું છે. આ “સ્માર્ટ” જહાજો સમુદ્રની નીચે છુપાયેલા ખતરનાક માઇન (સુરંગો) શોધી અને નષ્ટ કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.
શું છે MCMV અને કેમ છે ખાસ?
MCMV એટલે માઇન કાઉન્ટર મેઝર વેસલ — વિશેષ પ્રકારના નૌસૈનિક જહાજો, જે સમુદ્રની અંદર છુપાયેલા બારુદભર્યા ખતરા સામે લડવા માટે બનેલા છે.
આ જહાજો 60 મીટર લાંબા અને આશરે 1,000 ટન વજન ધરાવે છે. તેમ છતાં, તેમનું કામ ખૂબ જ ચપળ અને મહત્વપૂર્ણ હોય છે.
આમાં સૌથી અદ્યતન ટેક્નોલોજી – જેવી કે સોનાર સિસ્ટમ, રોબોટિક સાધનો અને બિન-ચુંબકીય સામગ્રી – નો ઉપયોગ થાય છે. આ ટેક્નોલોજી દુશ્મનની ખાણોને છળીને વિસ્ફોટ થવાથી બચાવે છે.
હાલની સ્થિતિ: ભારત પાસે એકપણ MCMV નથી
ભારતીય નૌકાદળ પાસે હાલમાં એકપણ કાર્યરત માઇનસ્વીપર નથી. જૂના જહાજો રિટાયર થયા પછી ખાલીપો ઊભો થયો છે. આવા સંજોગોમાં આ પ્રોજેક્ટ સમયની માગ છે. હવે ભારત દરિયાઈ ખતરાઓ સામે વધુ તૈયાર અને સજ્જ બનશે.
પ્રોજેક્ટનો ઇતિહાસ અને ભવિષ્ય
આ યોજનાની શરૂઆત 2005માં થઈ હતી. પણ 2017-18 દરમિયાન આવી તકનીકી વિવાદો અને ખર્ચના મુદ્દાઓને કારણે તે રદ કરવામાં આવી. હવે ફરીથી આ યોજનાનેชีวิต મળ્યું છે.
હાલના અહેવાલ મુજબ પ્રથમ જહાજ તૈયાર થવામાં આશરે 7 થી 8 વર્ષ લાગી શકે છે. પરંતુ દેશની દરિયાઈ સુરક્ષા માટે આ જહાજો ખૂબ જ મહત્વના છે.
ઓપરેશન સિંદૂરથી દરિયાઈ તાકાત સ્પષ્ટ
ઓપરેશન સિંદૂર દરમિયાન ભારતીય નૌકાદળે સ્પષ્ટ કર્યું કે ભારત સમુદ્રમાં પણ સક્ષમ છે. દેશમાં હાલ 60 યુદ્ધ જહાજોનું નિર્માણ ચાલી રહ્યું છે અને 31 નવા જહાજોને મંજૂરી મળી છે.
MCMV પ્રોજેક્ટ એ માત્ર ટેક્નોલોજી નહિ, પણ આત્મનિર્ભર ભારતના સપનાનું પ્રતિબિંબ છે.
